Đã có một thời gian người ta hoài nghi về sự tồn tại của sách giấy trước sự phát triển phương tiện giải trí điện tử. Tuy nhiên sách giấy vẫn có một sức sống riêng, không thể loại nào thay thế được.
Trải qua một thời kì phát triển mạnh mẽ của các phương tiện điện tử, đọc sách bằng máy, phiên bản ebook trên máy tính, điện thoại thì sách giấy vẫn không mất đi. Thậm chí nó còn có những phục hồi đáng kể sau một thời gian bị các ảnh hưởng trên làm suy yếu ít nhiều. Có những lí do để sách giấy sẽ không bao giờ suy tàn, dù văn minh con người có tiến xa đến mức như thế nào.
Thứ nhất, sách giấy là thứ hữu hình có thể cầm nắm, sở hữu thực sự được. Lí do này có vẻ đơn giản nhưng chính nó là yếu tố quan trọng nhất để có thể khẳng định rằng sách giấy gần như sẽ vĩnh cửu. Nếu ai đó có một thư viện hoặc một tủ sách lớn thì đó là thứ của cải có thể nhìn thấy được và rất có ý nghĩa, ít nhất là về mặt tinh thần. Có niềm vui nào sung sướng hơn dành cho những người ham đọc sách được dạo chơi trong thư viện, ngắm nhìn những quyển sách quý trong giá sách của mình. Sau đó, rút ra một quyển cần tìm và ngồi thư thái đọc, nghiền ngẫm.
Một tủ sách trong nhà chính là một thứ tài sản, một vật trang trí sang trọng cho bất cứ người nào yêu tri thức và ham thích đọc. Loài người luôn thích những thứ cụ thể, có thể sờ nắm, nhìn thấy trực tiếp. Sách giấy cho chúng ta một quyền sở hữu thiêng liêng mà các loại sách điện tử không thể thỏa mãn được. Chính cái quyền được sở hữu một vật cụ thể mới khiến người ta yêu những của cải vật chất do mình làm ra hoặc có được. Sách giấy cũng thế, một giá sách truyền thống bao giờ cũng mang một giá trị cụ thể hơn một chiếc máy tính hoặc thiết bị đọc sách mỏng manh.
Thứ hai, sách giấy là một tài sản có thật, thậm chí rất có giá trị. Những quyển sách giấy ngày càng đắt đỏ hơn, in bằng những loại giấy tốt, bìa đẹp nhưng không vì thế mà người ta ngừng mua nó. Ngay ở Việt Nam, một quốc gia được đánh giá là người mê sách không nhiều, nhưng vẫn có những nhóm người mê sách, coi sách là tài sản thực sự và vô cùng quý giá. Một số nhà sách chịu chơi đã thiết kế ra những bộ sách độc đáo cho những người này. Những sách này được in trên giấy thượng hạng, có đánh số, chữ kí tác giả để dành cho những người yêu sách, chơi sách.
Hiện nay, đã có những cuốn sách in với chất lượng kĩ thuật rất cao. Các công ty sách đình đám như Nhã Nam, Tao Đàn, Đông A... đã đầu tư những phiên bản sách giấy đặc biệt: bìa cứng, bìa da, giấy in thượng hạng, có đánh số thứ tự kèm chữ kí tác giả hoặc dịch giả. Những bộ sách đó luôn có giá cao, bằng hai, ba hoặc nhiều hơn nữa so với một phiên bản sách thông thường.
Nếu ai sành sỏi về sách thì đều biết những quyển sách cũ hay và quý luôn có giá thành đắt đỏ, thậm chí có cuốn sách bằng gia sản của cả một đời người. Cuốn sách đắt nhất có thể kể đến là của họa sĩ kiêm nhà bác học vĩ đại người Ý: Leonardo da Vinci. Cuốn "Codex Leicester" của ông có giá đến hơn ba mươi triệu đô la Mỹ. Cuốn này được một trong những người giàu có và nổi tiếng nhất thế giới, Bill Gates, cha đẻ của công ty phần mềm khổng lồ Microsoft mua nó từ năm 1994. Và bây giờ giá trị thực của cuốn sách có thể còn cao hơn nữa. Những cuốn sách có giá trị cực lớn có thể kể thêm đến tập kịch "First Folio" của William Shakespeare, "Hiến pháp Hoa Kỳ" của George Washington, "Chuyện kể ở Canterbury" của Geoffrey Chaucer, Các loài chim Mỹ của John James Audubon... Những cuốn sách này nếu quy ra tiền Việt chúng có giá cả đến hàng trăm tỉ đồng. Những cuốn sách cũ có liên quan tới Việt Nam cũng có giá trị rất lớn và quý hiếm, ví dụ như: cuốn "Con rồng An Nam" của vua Bảo Đại, "Đại Nam quốc âm tự vị" của Huỳnh Tịnh Của, "Từ điển Việt - Bồ - La" của Alexandre de Rhodes, các phiên bản cổ của "Truyện Kiều"...
Sách giấy vẫn có sức sống riêng trong lòng bạn đọc. Ảnh:Thanh Nhàn
Sách giấy là công trình có sự đầu tư rất lớn về kỹ, mĩ thuật, một điều mà chắc chắn những phiên bản sách điện tử không bao giờ có được. Một quyển sách giấy là công sức và trí tuệ của nhiều người và nếu người ta làm nó thật tâm huyết, nó có những sức quyến rũ đặc biệt.
Chẳng hạn, ngày trước có những loại sách in có chất lượng rất kém, như giấy in thường không được đẹp, vừa đen vừa mỏng và dễ ố, bị phai. Giờ thì đa số giấy in sách giấy trắng hơn và được phân thành rất nhiều loại khác nhau: ngà, trơn láng, xốp, dai, đa màu sắc để lựa chọn cho mỗi cuốn hoặc mỗi trang sách... Mà mỗi khi lựa chọn, người làm sách đều có những tính toán riêng cho từng đối tượng độc giả hoặc cân đối giá thành.
Bên cạnh đó, còn có những chi tiết thiên về kĩ thuật cũng mang lại cho sách giấy những nét riêng biệt: font chữ, sự co giãn dòng, cách đánh số trang và đặc biệt là bìa sách đã tạo nên sự hấp dẫn đặc biệt. Bìa sách phản ánh đúng nội dung sách, ấn tượng và hấp dẫn. Một cái bìa sách đẹp cũng góp phần không nhỏ vào thành công cho cuốn sách. Xưa kia ở Châu Âu người ta đóng bìa sách bằng da thật, một thứ vật liệu rất xa xỉ cho những cuốn sách thời bây giờ. Hiện tại chỉ những cuốn sách đặc biệt mới được đầu tư một cái bìa da thật hoặc bìa cứng thượng hạng. Và kẹp sách (bookmark) cũng được đầu tư, phiên bản thường là bìa giấy, cao cấp có thể bằng da...
Ngoài ra, sách giấy cũng mang lại cảm xúc nhiều hơn cho dân nghiền sách như mùi vị của giấy mới, những âm thanh sột soạt khi giở từng trang sách, những ghi chép bên lề hoặc gạch chân những đoạn thú vị...
Những câu chuyện tương tự không bao giờ xảy ra với sách điện tử hoặc phiên bản ebook. Nhiều người cho rằng chính cái mùi thơm của giấy in, cái cảm giác sờ vào trang giấy sột soạt, ngắm cái bìa sách hoặc những kỉ niệm đặc biệt trên đó như chữ kí của tác giả, lời đề tặng của bạn bè mà họ kiên quyết chọn sách giấy chứ không phải sách điện tử.
Khoa học cũng đã chứng minh rằng, đọc sách giấy, con người ta ghi nhớ tốt và thoải mái hơn so với sách điện tử. Các sách điện tử giống như một tệp tin mà người ta sẽ khó có những thao tác như đánh dấu, ghi chú hoặc làm một thứ gì đó mang tính cá nhân hoặc thú vui riêng lẻ. Khi cuộn các trang sách điện tử, người ta ít có cảm giác được nghỉ ngơi hoặc chinh phục nó, một điều đơn giản nhất là sách giấy mang cho ta cảm giác hữu hình của riêng mình còn sách điện tử thì không như thế.
Với tất cả những đặc điểm ưu việt của sách giấy như vậy, chúng ta có thể tin rằng khi nào loài người vẫn còn những nhận thức về quyền sở hữu, về cái đẹp, những cảm xúc và những riêng tư cá nhân thì sách giấy vẫn còn có chỗ đứng vững chắc trong đời sống nhân loại./.